PRZEDSIĘBIORSTWO REMONTOWO BUDOWLANE AGAD

Ratusz w Wałbrzychu został wzniesiony w 1856 r. w stylu neogotyckim. W 1903 roku został powiększony o dwa boczne skrzydła, a w latach 1975–76 przeszedł remont generalny. Decyzją wojewódzkiego konserwatora zabytków w maju 1977 roku obiekt wpisano do rejestru zabytków. Od tamtej pory z dachem nie robiono nic. Zaczął on przeciekać, w dodatku był nieocieplany, co powodowało znaczne straty energii. Urząd Miasta Wałbrzycha rozpisał przetarg na jego termomodernizację. Zadanie do wykonania wygrało Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane „Agad” Sp. z o.o. (www.agad.pl), którego prezesem jest Andrzej Gadomski.

 

Dach ratusza jest wielospadowy, z licznymi lukarnami zaopatrzonymi w attyki i czterema dużymi wieżami. Dwie z wież mają kształt cebulasty. Poza tym są tu liczne kominy, kominki wentylacyjne, okna dachowe, co czyniło dach mocno skomplikowanym.

Dach był pokryty ceramiczną dachówką karpiówką układaną w koronkę. Centralna wieża była pokryta blachą miedzianą, zakończoną ozdobną iglicą (odrestaurowaną przez P.R.B. „Agad”).

Remont dachu był już koniecznością. Dachówki leżały na zaprawie cementowo-wapiennej, spękanej wskutek ruchów więźby. Gdzieniegdzie trzymały się one tylko siłą grawitacji i przy silniejszym wietrze spadały, zagrażając przechodniom. W dodatku przez powstałe szpary do wnętrza dachu wpływała woda, która doprowadziła do uszkodzenia konstrukcji dachu. Część krokwi trzeba było wymienić, by zapobiec katastrofie budowlanej.


Zakres robót
Projekt wykonawczy był poprawny i dokładny, lecz przy zabytkowych obiektach często napotyka się nieprzewidziane trudności. Przykładowo projekt zakładał, że drewniana konstrukcja dachu nie będzie wymagała napraw. W rzeczywistości po demontażu zabudowy z desek i płyt g-k dachu okazywało się, że miejscami owszem – więźba nie wymagała ingerencji, lecz w innych miejscach kwalifikowała się do wymiany. Wtedy konieczne były dodatkowe uzgodnienia z projektantem i inwestorem i oczywiście zmiany w projekcie, w którym uwzględniano nowe rozwiązania technologiczne.


Rzut dachu

W lipcu 2013 r. rozpoczęto prace rozbiórkowe pokrycia dachowego. Następnie połać dachową zabezpieczono przed opadami atmosferycznymi. Po zdjęciu pokrycia nastąpił przegląd odkrytych konstrukcji ciesielskich. Projektant, inwestor oraz wykonawca ustalili, które elementy konstrukcyjne należy wymienić, a które wystarczy tylko oczyścić i zaimpregnować.

Drewno zostało oczyszczone przy użyciu szczotek drucianych, a następnie zabezpieczone przeciw pleśniom, grzybom oraz insektom metodą smarowania pędzlami. Konstrukcja została również zabezpieczona ogniowo do stopnia trudnozapalności.

Po wykonaniu tych prac przystąpiono do prac pokrywczych na dachu.


Szczegół obróbki kosza

Dach
Dach ocieplono wełną mineralną, zabezpieczona foliami paraizolacyjnymi i paroprzepuszczalnymi. Obróbki blacharskie wykonano z blachy cynkowo-tytanowej patynowanej w kolorze antracytowym. Pokrycie dachu wykonano z dachówki karpiówki angobowanej. Zamontowano płotki przeciwśniegowe, ławy kominiarskie.

Na całej połaci zamontowano paroprzepuszczalną membranę dachową o paroprzepuszczalności > 1700 g/m2/h. Stare łaty drewniane zostały w całości zdemontowane i poddane utylizacji.


Fragment konstrukcji nośnej jednej z wież

Pokrycie dachu wykonano z dachówki karpiówki angobowanej Bogen, którą ułożono w koronkę. Przy kryciu dekarze wykorzystali pełen system pokrycia Bogen, czyli dachówki podstawowe, wieżowe (wyprodukowane na zamówienie)i dodatkowe akcesoria. I tak np. w miejscach przejść przewodów i iglic antenowych zastosowano systemowe dachówek ceramicznych antenowych z nasadką. Nad okienkami połaciowymi zastosowano dachówki wentylacyjne wypukłe w ilości 2 szt. na okienko. Na kalenicach znalazły się ceramiczne gąsiory nr 3 (gotyckie), podstawowe oraz końcowe i początkowe. Kalenice wieżyczek zamknięto poprzez zamontowanie gąsiorów ceramicznych nr 5 (wieżowych). Na połączeniu naroży kalenic leżą trójniki ceramiczne.

Kalenicę tworzy łata kalenicowa mocowana równolegle do okapu przy użyciu wsporników. Gąsiory ułożono oczywiście na sucho, mocując je klamrami aluminiowymi, z zachowaniem niezbędnych odstępów wentylacyjnych. Zakończenia kalenicy tworzą elementy specjalne (gąsior początkowy i końcowy, płytka zakończenia kalenicy i grzbietu). Górne krawędzie dachówek są wsunięte pod gąsior min. 30 mm. Kalenicę uszczelniają aluminiowe uszczelki wentylacyjne kalenicy.


W połowie spróchniały trzon wieży głównej

Dachówki na grzbietach zostały tak dopasowane, by równolegle do krawędzi powstała tylko jedna wąska szczelina oraz by pod krawędź nie dostawała się woda. Dalej było już standardowo – na grzbiecie ułożono łatę na metalowych wspornikach, a do niej klamrami zostały zamocowane gąsiory.

Do wykonania krawędzi szczytowych (wiatrownic) wykorzystane zostały elementy specjalne, czyli dachówki szczytowe. Leżą one na łatach wysuniętych przynajmniej 20 mm poza krawędź lica ściany.


Wieże
Po zdjęciu pokrycia dachowego z wieży głównej obiektu stwierdzono całkowitą degradację konstrukcji. Wieża zachowywała stabilność tylko dzięki zewnętrznej warstwie blachy i resztkom jeszcze nie zbutwiałego trzonu. Należało ją całkowicie rozebrać i odtworzyć od podstaw.


Układanie nowego pokrycia na połaci

Wszystkie wieże ratusza miały obicia z blachy miedzianej. Wydawać by się mogło, że to materiał długowieczny, nie wymagający wymiany po 50 latach. Ale blacha była przybijana gwoździami stalowymi, w niektórych miejscach uległa poluzowaniu, występowały lokalne ubytki oraz korozja. Okładziny usunięto więc, drewniane konstrukcje oczyszczono i zaimpregnowano, a następnie zaopatrzono w nowe obicia – również z blachy miedzianej grubości 0,57 mm, profilowanej w taki sposób, aby odtwarzała istniejące formy architektoniczne. Do konstrukcji zamocowano ją miedzianymi gwoździami pierścieniowymi, natomiast poszczególne arkusze blach są łączone na rąbki podwójne leżące zaciskane. Szpice i kule miedziane także poddano renowacji i czyszczeniu.


Płotki i stopnie
Ratusz stoi w centrum miasta, tuż obok niego biegną chodniki i ulice. Niezbędne więc było zamontowanie płotków przeciwśniegowych na jego stromym dachu. Odległość między wspornikami wynosi 40 cm. W zależności od kąta nachylenia dachu zastosowano 5 lub 6 wsporników na jeden dwumetrowy płotek. Wsporniki są zamontowane do łat pośrednich śrubami do drewna o średnicy 8 mm. Także na łacie pośredniej wspiera się wspornik ławy kominiarskiej. Każda z tych łat opiera się przynajmniej na dwóch sąsiednich krokwiach.


Prace na narożnej wieży

Na dachu jest dużo kominów i urządzeń technicznych (anten, nadajników itp.). Aby możliwy był dostęp do tych miejsc, należało wykonać komunikację poziomą. Przy kominach (na nich) zamocowane zostały więc ławeczki kominiarskie. Do ich montażu użyto obejm z bednarki ocynkowanej, montowanych na obwodzie kominów. Bednarki wyposażono w ściągi (np. śruby rzymskie), zapewniające trwałe umocowanie ławeczek przy kominach. Dla komunikacji na połaci zastosowano systemowe stopnie kominiarskie mocowane do konstrukcji dachu poprzez specjalne uchwyty mocujące. Ławeczki i stopnie z jednego systemu, w kolorze zbliżonym do koloru pokrycia dobrze wpływają na wygląd dachu, ujednolicają go. Dostęp do stopni zapewniają wyłazy Velux GVT 49 × 76 cm.


Obróbki i rynny
Wszystkie obróbki blacharskie były wykonywane na budowie z blachy cynkowo-tytanowej patynowanej w kolorze antracytowym, pochodzącej od jednego producenta (inwestor zastrzegł konieczność zachowania jednolitej barwy blachy bez różnic w odcieniach).


Do krycia cebulastych wież użyto dachówek wieżowych, wyprodukowanych na specjalne zamówienie

Obróbkę komina wykonano w następujący sposób: w ścianie komina szlifierką kątową została nacięta szczelina głębokości ok. 1,5 cm i szerokości 0,5 cm. Następnie wypełniono ją kitem trwale elastycznym i wsunięto w nią górną krawędź obróbki, a następnie dodatkowo uszczelniono kitem silikonowym. Miejsca mocowania obróbki wyłożono podwójną warstwą papy podkładowej, wywiniętej na komin. Elementy kołnierza połączono ze sobą na rąbek pojedynczy. Boczne elementy kołnierza także zakończono rąbkami, a następnie przymocowano żabkami do tych samych łat, na których ułożono się dachówki.

Obróbka okapu wymagała skorygowania i uzupełnienia rynhaków tak, aby ich rozstawy nie przekraczały 60 cm oraz 30 cm od skraju rynny. Były tu też braki w deskowaniu, które należało uzupełnić i zaizolować papą. Blachę obróbki mocowano przy pomocy gwoździ pierścieniowych lub wkrętów nierdzewnych, których łby zostały oblutowane lub uszczelnione kitem silikonowym. Kapinos wykonano tak, aby jego koniec znajdował się w stałej odległości od rynny, zgodnie z jej spadkiem. Poszczególne odcinki blachy połączono ze sobą na rąbek podwójny w układzie poziomym, a następnie uszczelniano kitem silikonowym.




Wykonawca remontu, toruńska firma P.R.B. „Agad” uznaje wałbrzyski ratusz za jeden ze swoich obiektów referencyjnych

Elewacje lukarn zostały naprawione i odmalowane. Boczne ścianki były pokryte gontami bitumicznymi na deskowaniu, które zastąpiono tytancynkiem i płytami wodoodpornymi OSB3. Pokrycie ułożono tu w karo, z elementów o boku 30–40 cm. Z kolei na elewacjach frontowych lukarn odtworzono obicie z blachy miedzianej, zgodnie z rysem historycznym zastałym na budynku. Zachowano wzór, kształt i detale wyglądu fasady lukarn.

Podobnie jak obróbki, także rynny i rury spustowe wykonano z blachy cynkowo-tytanowej. Do zrobienia na miejscu rynien i rur o średnicy 150 mm użyta została blacha gr. minimum 0,70 mm. Rynny i rury sklejano klejem do łączenia tytancynku.


Nadzór i odbiór

Ratusz jest siedzibą Urzędu Miasta, więc inwestor szczególnie zwracał uwagę na przebieg prac remontowych. Prezydent Wałbrzycha brał czynny udział w procesie budowlanym. Nie znaczy to, że piętrzył trudności – wręcz przeciwnie: był wymagający i szczegółowy, ale jednocześnie zawsze pomocny, wszystkie sporne kwestie były omawiane i zawsze udało się dojść do porozumienia.

Podczas prac odbiorowych komisja doceniła fachowość i profesjonalizm pracowników firmy P.R.B. „Agad”, na czele z kierownikiem mgr inż. Andrzejem Baczyńskim i bezusterkowo podpisała protokół odbioru końcowego. P.R.B. „Agad” Sp. z o.o. zyskało kolejną pozytywną referencję za wykonane zadanie.

Na swoje prace udzieliło 3 lat gwarancji,  na wykonane prace, gwarancje na użyte materiały pochodzą od producentów.

Roboty zostały wykonane w okresie od lipca 2013 r. do stycznia 2014 r.



Źródło: Dachy, nr 11 (179) 2014

Copyright by AGAD Sp. z o.o.